1387/07/01

ماهي بزرگ يك جورهايي جمع بندي همة آن چيزهايي است كه هميشة خدا توي كله برتون وول مي خورد

تيم برتون كه بعد از ساخت فيلم نااميدكننده اي مثل سيارة ميمون ها خيلي از طرفداران خودش را نيست و نابود كرد، با ساخت ماهي بزرگ نه تنها به اوج شاهكارهايي مثل ادوارد دست قيچي ، ادوود و كابوس قبل از كريسمس برگشت، بلكه آن قدر قدرت حضورش ملموس بود كه به راحتي اين فيلم را مي توان آيينة تمام نماي دنياي برتون دانست؛ ماكتي كه در آن مي توان به فرمول جادويي برتون دست پيدا كرد؛ فرمولي كه از آن براي ما قصه هايي دست نيافتني مي سازد و توي ننو، خوابمان مي كند. اگر اين فيلم را از دست داده ايد، بجنبيد، كفشتان را ور بكشيد، بپريد سر كوچه و از ويدئو كلوپ محله تان نسخة دوبله شدة آن را بگيريد و تا انتهاي خيال پرواز كنيد. بجنبيد! يك وقت بزرگ مي شويدها، يك وقت خوابتان نمي بردها!
اگر براي تحليل فيلم ماهي بزرگ مثنوي هفتاد من هم بنويسيد و آن را پيش خود تيم برتون ببريد، مطمئنا يك صفر كله گنده به تان مي دهد و مي فرستدتان پيش پدر و مادرتان! پس به ما يك ذره حق بدهيدكه توي اين فضاي محدود مجله مان سراغ چيزهاي اصلي تر برويم و اگر پيش خودتان احساس كرديد كه خيلي چيزها اين وسط هاپولي هاپو شده است ما همين جا همة آن تخم مرغ هاي گنديده و گوجه هاي پلاسيده را پاس مي دهيم به ذهن سوپر خلاق استاد كه ما را اين قدر بيچاره كرده است! ماهي بزرگ يك جورهايي جمع بندي همة آن چيزهايي است كه هميشة خدا توي كله برتون وول مي خورد؛ آدم هاي ترسناك دوست داشتني، طنز ظريف، رنگ و لعاب كودكانه و از همه مهم تر فانتزي اي كه ما را تا ابد مسحور بدعت هايش مي كند. برتون ديگر عادتمان داده است كه تمام دروغ هاي شاخدارش را باور كنيم و با تمام شخصيت هايش - چه خوب و چه بد - چايي نخورده پسرخاله شويم. براي وارد شدن به دنياي دلفريب برتون ناچاريد يك دسته كليد قطور همراه خود داشته باشيد و با آن درهاي تو در توي اين هزار تو را باز كنيد. اينها چند تا از كليدهاي پيشنهادي ما هستند؛ بقيه اش پاي خودتان.

شخصيت ها يا همان هايي كه هستند و نيستند!
شخصيت هايي كه برتون توي ماهي بزرگ برايمان رو مي كند همه شان چند تا خصلت منحصر به فرد دارند كه در حقيقت آنها كارهاي برتون را امضا مي كنند؛ اول از همه اينكه به مقدار معتنابهي عجيب و غريب تشريف دارند. شخصيت اول قصه يعني ادوارد بلوم با آن خالي بندي هاي منحصر به فرد و قصه گويي هاي درجه يكش به اندازة كافي عجيب و غريب مي زند. در عجيب بودن غول مهربان قصه، رئيس سيركي كه شب ها تبديل به گرگ مي شود، دوقلوهاي به هم چسبيدة ويتنامي، جادوگر چشم شيشه اي كه مرگ آدم ها را بهشان نشان مي دهد و حتي شخصيت محوري ماهي بزرگ و دختر 8ساله شهر اسپكتر هم نمي توان كوچك ترين شكي كرد. اين فانتزي بي حد و حصر، در حقيقت گوشه هايي است از شخصيت پيدا و پنهان خود برتون، با آن موهاي به هم ريخته و آن افكار ماليخوليايي مهربان. دومين وجه اشتراك مهم همه اين شخصيت ها، گوشه گيري و انزواي آنهاست. غول را به خاطر بياوريد كه براي فرار از آدم ها به غاري دوردست كوچ كرده است. آن رئيس سيرك شلاق به دست كه شب ها براي اينكه رازش برملا نشود در را روي خودش قفل مي كند يا آن دوقلوهاي ويتنامي كه به خاطر تيريپ شان هيچ رفيقي ندارند و جادوگري كه تك و تنها توي قصر نم گرفته و تاريكش نان توي قاتق مي زند. حتي ادوارد بلوم هم بسيار تنها و منزوي است. با وجود اينكه همه براي قصه هايش غش و ريسه مي روند اما هيچ كس آنها را به عنوان واقعيت قبول نمي كند و به او به چشم پيرمرد خالي بندي نگاه مي كنند كه فقط خيلي قشنگ خالي مي بندد و سرگرمشان مي كند. اين انزوا و تنهايي شخصيت ها توي كارهاي برتون اصلا چيز جديدي نيست. با مرور كارهاي برتون به كرورها شخصيت اين جوري مي رسيم كه يك شب از غار تنهايي شان بيرون مي آيند تا مردم را خوشحال كنند؛ استعاره اي محكم از شخصيت واقعي خ