اشكال صوتي پيوندها
در زبان تركي
پيوندها بطور كلي از نظر هماهنگياصوات تابع ريشه ها هستند و سرنوشت اصوات آنها
معمولا از روي آخرين صائت كلمه ايكه به آن مي پيوندند، تعين مي "ردد. باين ترتيب
برخلاف ريشه ها كه اشكال صوتي ثابت و تغيير ناپذيري دارند، اكثريت بزرگ پيوندها (
باستثناي پيوندهاي تك صامتي كه الزاما بيش از يك شكل ندارند و تعدادي از پيوند هاي
چند صوتي كه در زير به آنها اشاره خواهد شد ) به اقتضاي قانون هماهنگي اصوات در
زبان تركي ، بيش از يك شكل دارند. البته اين تفاوت شكلي پيوندها در زبان تنها در
حدود تفاوت صوتي آنها مطرح بوده و هرگز نبايد از آنها بمنزله پيوندهاي جدا گانه كه
مفاهيم متفاوتي را ارائه ميدهند تعبير كرد.
پيوندها از
نظر همآهنگي با ريشه ها ممكن است داراي اشكال زير باشد:
-
پيوندهاي
تك صوتي كه از يك صوت بي صدا تشكيل مي شوند، تنها يك شكل مي توانند داشته باشند.
مانند ( آنلام - anla-m ) ( ياشار -ya?a-r
)
-
پيوندهاي تك
صوتي كه از زبان صوت صدادار باز (a,e) تشكيل مي شوند،
بدو شكل نوشته مي شوند. ( باشا- ba?-a
)، ( اله - el-? )، ( اويونا-
oyun-a ) ، ( ئولچويه - ?lçüy-?
)
-
پيوندهاي تك
صوتي كه از يك صوت صدادار بسته (
?,i,u,ü
) تشكيل مي شوند، به چهار شكل نوشته مي شوند. مانند ( باشي -
ba?? )
( الي - ?l-i ) ( گوزو -
g?zü )
( بويو - boy-u )
-
پيوندهاي
چند صوتي كه صوت صائت آنها صدادار باز باشد نيز بدوشكل نوشته مي شوند. مانند (
باخان- bax-an ) ( گوره ن - g?r-?n
) ( قازما- qaz-ma ) ( گزمه- q?z-m?
)
-
پيوندهاي
چند صوتي كه صوت صائت آنها صدادار بسته باشد نيز به چهار شكل نوشته مي شوند.
مانند (باخيب - bax-?b ) (
بيليب- bil-ib ) ( گوروب - g?r-üb
) ( دوروب- dur-ub )
به اين ترتيب،
در زبان تركي پيوندها با تمام انواع متنوع آن از نظر مطابقت با ريشه ها و الفاظي كه
بر آنها مي پيوندند از سه حالت يك شكلي ، دو شكلي و چهار شكلي خارج نيستند.
و اما شناخته
ترين پيوندهاي چند صوتي كه تنها داراي يك شكل هستند عبارتند از: